نخبگان و دانشمندان کشور و ضرورت احساس مسئولیت ملی

تهران- ایرناپلاس- چهارشنبه هفته گذشته (۲۶ آبان) بعد از یک سال وقفه کرونایی، جمعی از نخبگان و استعدادهای برتر کشور با رهبر معظم انقلاب دیدار کردند؛ موارد مطرح شده در این دیدار و گفت‌وگوی دو طرفه، از رهنمودهای جامعی که رهبری ارائه دادند تا نکات هوشمندانه­‌ای که ۶ نفر از نمایندگان نخبگان کشور مطرح کردند، همگی حاوی مسائل مهمی بود که هر کدام از آنها در شرایط دشوار کنونی نیازمند بررسی مجزایی است.

به گزارش ایرناپلاس، رهبر معظم انقلاب در این دیدار، جوانان را «صاحب فکر و نگاه ژرف» خواندند؛ سربلندی آنان را «سربلندی  نظام و مردم» تعبیر کردند؛ پیشرفت کشور را در «گرو نگاه انقلابی نخبگان» دانستند؛ رابطه بین «غفلت» و «غارت» ملت‌ها را تبیین کردند؛ نکاتی را درباره مهاجرت برخی استعدادهای برتر کشور بیان کردند و … ؛ در این میان یک نکته اساسی درباره مسئولیت متقابل نخبگان و «دستگاه‌های حاکمیتی» مورد نظر این نوشتار است که لزوم پرداختن به آن در شرایط کنونی کشور به طور ویژه­‌ای اهمیت دارد.

رهبر معظم انقلاب ضمن آنکه «قدرشناسی و شکر عملی نعمت نخبگی جوان» را «وظیفه پدر و مادر، معلم و استاد و دستگاه­ های حاکمیتی» عنوان کردند، از جوانان مستعد و مغزهای متفکر کشور خواستند درباره مسائل کشور «احساس مسئولیت» کنند و فرمودند: «هم مسئولان باید به وظایف خود درباره نخبگان عمل کنند، هم جوان نخبه باید در قبال مسائل کشور احساس مسئولیت کند و ضمن مبارزه با موانع و پذیرش برخی سختی‌های گاه اجتناب‌ناپذیر، اجازه ندهد نامهربانی‌هایی که در برخی دستگاه­ ها به نخبگان می‌شود، او را از ادامه راه و تلاش و احساس مسئولیت باز دارد».

از طرفی همه می­‌دانیم که کشورمان مدتی است در چند صحنه مختلف مشغول مبارزه و یا به تعبیری نبرد با تهدیدهای سخت و نرم است؛ در صحنه داخلی مدت‌هاست ویروس کرونا بر همه شئون فردی و اجتماعی کشور سایه افکنده است و مشکلاتی بسیار در حوزه­‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی به بار آورده است.
اگرچه مدتی است از موج سهمگین پنجم کرونا عبور کرده­‌ایم اما تا اطلاع بعدی باید همچنان محتاط بوده و در نظر داشته باشیم که هنوز تا بازگشت شرایط کشور به اوضاع عادی پیش از اسفند ۹۸، فاصله داریم و اگر موج­‌های جدید دیگری در کمین نباشد، ماه­‌ها طول می­‌کشد که برخی خسارت‌ها جبران و مشاغل تعطیل­‌شده، به حالت عادلی برگردند.

همه می­‌دانیم که در صحنه نبرد اقتصادی، چند سالی است که تحت شدیدترین تحریم­‌ها هستیم و این شرایط ممکن است ادامه‌دار باشد. همچنین مجموعه­‌ای از عوامل خارجی (و دشمنانه) و نیز عوامل داخلی (و بی‌تدبیری­‌های گذشته) شرایط دشوار اقتصادی را موجب شده است و در پیوند با مصائب کرونا، اوضاع آشفته­‌ای را در صحنه اقتصاد، تورم، گرانی و معیشت مردم پدیدآورده است.

می­‌دانیم که اوضاع شاخص­‌های اجتماعی و روانی مردم خوب نیست؛ در کنار رشد طلاق، فقر، حاشیه‌نشینی و تکدی­گری و کودکان کار و دیگر آسیب­‌های اجتماعی، وضعیت بهداشت روان جامعه به مرز هشدار رسیده و این حالت نه تنها در میان مردم عادی، بلکه میان کادرهای درمانی و پرستاری کشور نیز جاری است و همه متخصصان به لزوم مقابله با موج اختلال­‌های روان‌شناختی در جامعه هشدار داده‌اند.

در این اوضاع، لازم است نخبگان و دانشمندان کشور قدری از قدرناشناسی­‌ها را تحمل کنند؛ بدقولی­‌ها و بی­‌توجهی­‌ها را تاب آورند و با عبور صبورانه از دالان­‌های تنگ و تاریک اداری، به عرضه شجاعانه راهکارها و ابتکارهای خود پرداخته و دین خود را به این مردم ادا کنند؛ در این مسیر می­‌توانند از ظرفیت عظیم رسانه­‌های رسمی و و غیر رسمی استفاده کنند تا صدایشان به گوش مدیران برسد.می­‌دانیم که شاخص­‌های زیست‌محیطی کشور در وضعیتی خطرناک قرار دارند و از آب‌وخاک، هوا، منابع زیرزمینی، جنگل، مرتع، رودخانه، جلگه و ساحل دریا، همگی نیازمند یک برنامه فوریتی جامع بوده و لازم است پیش از آنکه دیر شود و حیات سرزمینی ایران ناممکن شود، چاره­‌ای اساسی بیندیشیم.
می­‌دانیم که مدتی است خشکسالی بی­‌سابقه­‌ای بر کشور حاکم است و آثار آن در آب شرب، سدها، آب زیرزمینی، تولید برق، محصول کشاورزی، وضعیت تالاب­‌ها و رودها، باروری خاک و … قابل مشاهده است.

از سویی به تصریح رهبر معظم انقلاب، اعتماد مردم به دولت تاحدی آسیب دیده است و مجموعه اتفاق‌های چهارسال گذشته از دی‌ماه ۹۶ تا امروز که آبان ۱۴۰۰ رو به پایان است، باعث خدشه در «سرمایه اجتماعی» کشور شده و نیازمند عزمی «واقعا ملی» و برنامه­‌ای «واقعا علمی» و «واقعا عملی» هستیم تا کشور از این گردنه دشوار عبور کند.

در این میان نقش نخبگان کشور در همه رشته­‌ها و صحنه‌ها، از نخبگان علمی، فناوری، علوم انسانی، پزشکی، زیستی، اجتماعی، فرهنگی، هنری و ورزشی تا مغزهای گمنامی که در هر گوشه این خاک حضور دارند به اندازه­‌ای حیاتی است که شاید در هیچ برهه­‌ای از تاریخ ما نظیر نداشته باشد.

نگاهی به تاریخ ۱۲۰ سال گذشته ایران نشان می­‌دهد از مبارزه‌های انقلاب مشروطه تا ملی شدن صنعت نفت و انقلاب بهمن ۵۷ و پس از آن صحنه­‌های نبرد و شهادت در دفاع مقدس، بخشی از بار بزرگ نبردهای فکری-عملیاتی، همواره بر دوش نخبگان و مغزهای متفکری بوده است که اگر نبود فکر و ابتکار و رشادت آنها، چه بسا مسیر استقلال کشور به سمت دیگری رفته بود و اثری از تمدن سرزمینی و فکری ما باقی نمانده بود.
آنچه از مجاهدت­‌های «ستارخان»ها و «باقرخان»ها، «فاطمی»ها، «مطهری»ها، «چمران­»ها، «باکری»ها و «فخری­زاده»ها و صدها نخبه­ جان برکف دیگر به دست ما رسیده، نیاز به پاسداری و انتقال به نسل­‌های بعدی دارد.

در شرایطی که همگی از «نامهربانی­‌های» سیستم بروکراسی کشور، نامدیریتی­‌های تاریخی، بی‌تدبیری­‌های اداری، قدرناشناسی­‌های سیاسیون و اشتباه‌های برخی مدیران آگاهیم، هیچ مانعی نباید مانع حضور و نقش‌آفرینی استعدادهای برتر کشور برای ایفای نقش تاریخی­‌شان باشد. به تاکید رهبر معظم انقلاب، همه مشکلات کشور راه‌حل علمی و منطقی دارد و تنها کافی است راه برای بروز و ظهور سرمایه­‌های انسانی و معرفتی جامعه باز شود.

در این اوضاع، لازم است نخبگان و دانشمندان کشور قدری از قدرناشناسی­‌ها را تحمل کنند؛ بدقولی­‌ها و بی­‌توجهی­‌ها را تاب آورند و با عبور صبورانه از دالان­‌های تنگ و تاریک اداری، به عرضه شجاعانه راهکارها و ابتکارهای خود پرداخته و دین خود را به این مردم ادا کنند؛ در این مسیر می­‌توانند از ظرفیت عظیم رسانه­‌های رسمی و و غیر رسمی استفاده کنند تا صدایشان به گوش مدیران برسد.

آینده این سرزمین به اندازه­‌ای ارزشمند است که می­‌توان تا مدت‌ها، شکیبایی را چاشنی تلاش مضاعف کرد و تا عبور از این گردنه تاریخی، همت گمارد، رنج کشید، تاب آورد، مجاهدت کرد و ابتکار به خرج داد تا اوضاع به شرایط معمول بازگردد؛ این همان مسئولیت ملی است.